Robotik Kısmi Diz Protezi

Kısmi Diz Protezi (UKA) ve Robotik Cerrahi Nedir?

Kısmi Diz Protezi (Unikompartmantal Diz Artroplastisi – UKA): Diz ekleminin üç ana kompartmanı (iç, dış ve diz kapağı altı) vardır. UKA ameliyatında, kireçlenmeden etkilenen sadece tek bir kompartmanın hasarlı eklem yüzeyleri çıkarılır ve yerlerine daha küçük boyutlu metal ve polietilen protez parçaları yerleştirilir. Dizin diğer iki kompartmanındaki sağlıklı kıkırdak ve kemik dokusu ile birlikte ön ve arka çapraz bağlar (ACL/PCL) korunur.

Robotik Kısmi Diz Protezi: Bu ameliyatın, cerrah kontrolünde olan robotik bir sistem yardımıyla yapılmasıdır. Robotik teknoloji, cerrahın ameliyat öncesinde hastanın dizi için oluşturulan 3D model üzerinde hassas bir plan yapmasına ve ameliyat sırasında bu plana uygun olarak kemik hazırlığını (kesme veya şekillendirme) ve protez parçalarının yerleşimini milimetrik doğrulukla gerçekleştirmesine yardımcı olur. Amaç, küçük protez parçalarının dize mükemmel uyumunu sağlamak, doğal diz mekaniğini korumak ve protezin ömrünü uzatmaktır.

Robotik Kısmi Diz Protezinde Neden Hassasiyet Önemlidir? Avantajları Nelerdir?

Kısmi diz protezi ameliyatında hassasiyet, total diz protezine göre daha da kritik olabilir. Çünkü protez, hastanın kendi sağlam anatomisi (diğer kompartmanlar, bağlar) ile uyum içinde çalışmalıdır. Robotik cerrahinin bu alandaki potansiyel avantajları şunlardır:

• Milimetrik İmplant Yerleşimi: Robotik sistemler, küçük protez parçalarının hastanın anatomisine, planlanan açı ve derinlikte son derece hassas bir şekilde yerleştirilmesine olanak tanır. Bu, protezin kemikle ideal temasını ve stabilitesini sağlar.
• Optimal Dizilim (Alignment): Ameliyat sırasında bacak diziliminin (aksının) doğru bir şekilde ayarlanması, protezin ömrü ve fonksiyonu için çok önemlidir. Robotik rehberlik, bu dizilimin daha doğru ve tekrarlanabilir bir şekilde sağlanmasına yardımcı olabilir.
• Maksimum Kemik Koruma: Robotik sistemler (genellikle hassas bir burr/freze kullanarak), sadece protezin yerleşeceği kadar kemiği, planlanan sınırlar içinde kalarak kaldırır. Bu, hastanın kendi sağlıklı kemik stoğunun maksimum düzeyde korunmasını sağlar.
• Korunan Bağların Fonksiyonu: Protezin doğru yerleştirilmesi, korunan ön ve arka çapraz bağların gerginliğinin ve fonksiyonunun doğal haline en yakın şekilde devam etmesine yardımcı olur.
• Potansiyel Olarak Daha İyi Sonuçlar: Robotik cerrahi ile elde edilen yüksek hassasiyetin, geleneksel kısmi diz protezine kıyasla daha iyi fonksiyonel sonuçlara, daha doğal bir diz hissine ve potansiyel olarak daha uzun protez ömrüne yol açabileceği düşünülmektedir. Kısmi diz protezlerinin revizyon (yeniden ameliyat) oranlarının düşürülmesi hedeflenmektedir, ancak bu konudaki uzun vadeli veriler birikmeye devam etmektedir.

Robotik Kısmi Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Gerçekleşir?

Robotik kısmi diz protezi ameliyatının adımları genellikle şöyledir:

1. 3D Modelleme ve Planlama: Ameliyat öncesi BT/MRG veya ameliyat sırasında özel bir kamera sistemi ile hastanın diz verileri alınarak üç boyutlu dijital bir model oluşturulur. Cerrah bu model üzerinde hasarlı kompartmanı belirler, en uygun protez boyutunu seçer ve kemik hazırlığının sınırlarını ve protezin ideal pozisyonunu planlar.
2. Kayıt (Registration): Ameliyat başında, hastanın dizine yerleştirilen takipçiler aracılığıyla sanal plan ile gerçek diz anatomisi eşleştirilir.
3. Robotik Yardımlı Kemik Hazırlığı: Cerrah, robotik kolun hassas bir şekilde yönlendirdiği özel bir freze (burr) veya kesici aleti kullanarak, sadece planlanan alandaki hasarlı kemik ve kıkırdağı temizler. Robotik sistem, cerrahın planlanan sınırların dışına çıkmasını engeller.
4. Deneme ve Protez Yerleştirme: Kemik yüzeyleri hazırlandıktan sonra deneme protezleri yerleştirilir, uyum ve bağ dengesi kontrol edilir. Ardından kalıcı protez parçaları (femoral ve tibial bileşenler) yerleştirilir ve sabitlenir.
5. Kapatma: Yara usulüne uygun olarak kapatılır.

Unutulmamalıdır ki, robot sadece cerrahın talimatlarını uygulayan ve hassasiyeti artıran bir yardımcıdır; tüm kararlar ve kontrol cerrahtadır.

Kimler Robotik Kısmi Diz Protezi İçin Uygun Adaydır? (Doğru Hasta Seçimi)

Kısmi diz protezinin başarısı için doğru hasta seçimi son derece kritiktir. Robotik teknoloji bu seçimi değiştirmez, sadece seçilen hastada uygulamayı hassaslaştırır. Uygun adaylar genellikle şu özelliklere sahiptir:

• Tek Kompartman Kireçlenmesi: Kireçlenme kesinlikle dizin sadece bir bölümünde (iç, dış veya nadiren diz kapağı altı) olmalı, diğer kompartmanlar sağlıklı olmalıdır.
• Sağlam Bağlar: Özellikle ön çapraz bağ (ACL) ve arka çapraz bağ (PCL) tamamen sağlam ve işlevsel olmalıdır. Yan bağlarda da ciddi bir gevşeklik olmamalıdır.
• Sınırlı Deformite: Bacakta ileri derecede “O” veya “X” bacak deformitesi olmamalıdır. Hafif veya orta dereceli, düzeltilebilir deformiteler kabul edilebilir.
• İyi Eklem Hareket Açıklığı: Ameliyat öncesi diz hareket açıklığı yeterli düzeyde olmalıdır (özellikle tam düzeltme ve yeterli bükme).
• İltihaplı Romatizmal Hastalık Olmaması: Romatoid artrit gibi hastalıklar genellikle kısmi protez için uygun değildir.
• Aşırı Kilolu Olmamak: Obezite, kısmi protezin başarısını ve ömrünü olumsuz etkileyebilir.
• Gerçekçi Beklentiler ve Motivasyon: Hasta, ameliyatın faydalarını ve sınırlılıklarını anlamalı ve rehabilitasyon sürecine aktif olarak katılmaya istekli olmalıdır.

Yaş tek başına belirleyici bir faktör olmaktan çok, hastanın aktivite seviyesi ve yukarıdaki kriterleri karşılaması daha önemlidir.

Robotik UKA, Geleneksel UKA ve Total Diz Protezi (TKA) Karşılaştırması

• Robotik UKA vs. Geleneksel UKA: Robotik cerrahi, kemik hazırlığı ve implant yerleşiminde daha yüksek ve tekrarlanabilir bir hassasiyet sunmayı hedefler. Bu potansiyel olarak daha iyi uyum, dizilim ve uzun vadede daha düşük revizyon oranları anlamına gelebilir. Ancak deneyimli bir cerrah tarafından yapılan geleneksel UKA da başarılı sonuçlar verebilir.
• UKA (Robotik veya Geleneksel) vs. TKA:
  
  • Avantajları (UKA): Daha küçük kesi, daha az kemik çıkarılması, sağlam bağların korunması, genellikle daha hızlı iyileşme, daha az ameliyat sonrası ağrı, daha “doğal” diz hissi, potansiyel olarak daha iyi hareket açıklığı.
  • Dezavantajları/Sınırlılıkları (UKA): Çok daha sıkı hasta seçimi gerektirir, teknik olarak daha hassastır, ileride diğer kompartmanlarda kireçlenme gelişirse total diz protezine geçiş gerekebilir, tarihsel olarak TKA’ya göre daha erken revizyon (yeniden ameliyat) oranları bildirilmiştir (robotik cerrahi bu oranı azaltmayı hedeflemektedir).
  • Avantajları (TKA): Daha geniş hasta grubuna uygulanabilir, dizilim sorunları ve bağ dengesizlikleri konusunda daha toleranslıdır, tüm eklem yüzeylerini tedavi eder.
  • Dezavantajları (TKA): Daha büyük cerrahi, daha fazla kemik kaybı, çapraz bağların feda edilmesi, potansiyel olarak daha az doğal diz hissi, genellikle daha uzun iyileşme süreci.

Riskler ve İyileşme Süreci

• Riskler: Kısmi diz protezi ameliyatının genel riskleri total diz protezine benzer (enfeksiyon, pıhtılaşma-DVT/PE, sertlik, sinir hasarı vb.). UKA’ya özgü riskler arasında protezin erken gevşemesi, ilerleyen yıllarda dizin diğer bölümlerinde kireçlenme gelişmesi ve bu nedenle total diz protezine revizyon ihtiyacı bulunur. Robotik cerrahiye özgü ek riskler (pin yeri sorunları vb.) çok düşüktür. Revizyon riski, robotik cerrahinin hassasiyeti ile azalma potansiyeli taşımaktadır.
• İyileşme Süreci: Robotik veya geleneksel kısmi diz protezi sonrası iyileşme süreci genellikle total diz protezine göre belirgin şekilde daha hızlıdır:
  
  • Hastanede kalış süresi daha kısadır (bazen sadece 1 gece veya uygun hastalarda aynı gün taburculuk).
  • Ameliyat sonrası ağrı genellikle daha azdır.
  • Daha erken tam yük vererek yürüme mümkündür (genellikle koltuk değneği ihtiyacı daha kısa sürer).
  • Fizik tedavi yine de çok önemlidir ancak program daha hızlı ilerleyebilir.
  • Normal günlük aktivitelere ve işe dönüş genellikle daha erken olur (birkaç hafta içinde).
  • Daha düşük etkili sporlara dönüş daha erken olabilir.

Ankara’da Robotik Kısmi Diz Protezi ve Prof. Dr. Murat Bozkurt’un Yaklaşımı

Robotik kısmi diz protezi, Ankara’da uygun hasta grubuna sunulan, eklem koruyucu cerrahide önemli bir ileri teknoloji uygulamasıdır. Bu ameliyatın başarısı, her şeyden önce doğru ve titiz hasta seçimine bağlıdır.

Prof. Dr. Murat Bozkurt, Ankara’da kısmi diz protezi düşünen hastaları değerlendirirken şu noktalara odaklanır:

• Kapsamlı Değerlendirme ve Titiz Hasta Seçimi: Hastanın şikayetleri, beklentileri, detaylı fizik muayene bulguları ve görüntüleme sonuçları (özellikle MRG ve ayakta basarak çekilen grafiler) ile kısmi diz protezi için kesinlikle uygun olup olmadığını belirler. Uygun olmayan bir hastaya kısmi protez yapılmasının başarısızlıkla sonuçlanacağını bilir.
• Robotik Teknolojinin Hassasiyet Avantajını Kullanma: Eğer hasta kısmi diz protezi için uygun bir adaysa, robotik cerrahi teknolojisini kullanarak ameliyatın hassasiyetini artırmayı, protezin mükemmel uyumunu sağlamayı ve potansiyel olarak daha uzun ömürlü, daha fonksiyonel bir sonuç elde etmeyi hedefleyebilir. (Prof. Dr. Bozkurt’un bu teknolojiyi kullanma durumu ve deneyimi burada vurgulanmalıdır.)
• Cerrah Deneyiminin Önceliği: Robotik sistemin bir araç olduğunu, asıl önemli olanın cerrahın kısmi diz protezi konusundaki bilgisi, deneyimi ve doğru hasta seçimi yapabilme yeteneği olduğunu bilir ve hastalarını bu konuda bilgilendirir.
• Alternatiflerin Tartışılması: Kısmi protezin uygun olmadığı durumlarda veya hastanın tercihine göre diğer tedavi seçeneklerini (osteotomi, total diz protezi, konservatif tedaviler) de hasta ile detaylıca görüşür.

Prof. Dr. Bozkurt, Ankara’da diz kireçlenmesi yaşayan hastalara, en modern ve kanıta dayalı tedavi seçeneklerini sunarken, her zaman hastanın bireysel durumuna en uygun ve en başarılı sonucu verecek yöntemi belirlemeyi amaçlar.

Robotik kısmi diz protezi, doğru seçilmiş hastalarda diz kireçlenmesinin tedavisinde mükemmel sonuçlar verebilen, eklem koruyucu ve ileri teknoloji bir cerrahi yöntemidir. Daha hızlı iyileşme ve daha doğal diz hissi gibi avantajlar sunarken, başarısı büyük ölçüde doğru hasta seçimine ve cerrahın deneyimine bağlıdır. Ankara’da bu tedavi seçeneğini düşünüyorsanız, Prof. Dr. Murat Bozkurt ile görüşerek sizin için uygunluğunu değerlendirebilirsiniz.

Detaylı bilgi ve randevu için Prof. Dr. Murat Bozkurt ile 0312 502 70 74 numaralı telefondan iletişime geçebilirsiniz.